Καθημερινή / Συνέντευξη στην Τασούλα Επτακοίλη
Και το όνομα αυτού: Η3Ν2. Αυτό το στέλεχος της γρίπης μας απασχολεί φέτος. Η περσινή χρονιά δεν ήταν καλή. Καταγράφηκε μεγάλη νοσηρότητα, με εκατοντάδες βαριά περιστατικά και θανάτους. «Η γρίπη αποτελεί ένα σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας που κάθε χρόνο με μικρότερη ή μεγαλύτερη ένταση θα μας απασχολεί», τονίζει ο Αθανάσιος Τσακρής, καθηγητής Μικροβιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Και λύνει όλες τις απορίες μας ώστε να μπορέσουμε να την… αποκωδικοποιήσουμε και να δράσουμε προληπτικά.
Γρίπη ή ίωση;
Και η γρίπη ίωση είναι. Απλώς έχει πολύ πιο… θορυβώδη, βαριά συμπτωματολογία. Προκαλεί πιο σοβαρή λοίμωξη, με υψηλό πυρετό, πόνους στις αρθρώσεις, μυαλγίες, πονοκέφαλο και πολύ έντονη καταβολή. Αντιθέτως, οι απλές ιώσεις που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα εκδηλώνονται με καταρροή, πονόλαιμο και χαμηλό πυρετό, χωρίς ιδιαίτερη κακουχία. Τέλος, σημαντική διαφορά είναι ότι επιπλοκές όπως η πνευμονία είναι πιο πολύ συχνές σε περιπτώσεις γρίπης παρά σε άλλες ιώσεις.
Ο βασικός λόγος της διασποράς της γρίπης;
Οι συνεχείς μεταλλάξεις του ιού… αλλά και η δική μας αμέλεια. Η γρίπη μεταδίδεται από άτομο σε άτομο μέσω των αναπνευστικών εκκρίσεων (με βήχα ή φτάρνισμα), είτε άμεσα είτε μέσω επαφής με κάποια μολυσμένη επιφάνεια (όπου μπορεί να επιβιώσει μέχρι και 8 ώρες!). Η περίοδος επώασής της είναι 1-4 ημέρες. Οι ενήλικοι μπορεί να μεταδίδουν τον ιό από μία ημέρα πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι και πέντε ημέρες μετά – τα παιδιά για περισσότερες από 10 ημέρες. Το ιικό φορτίο τις μέρες που έχουμε τα συμπτώματα είναι πολύ μεγαλύτερο. Αλλά και στην ανάρρωση μπορεί να μεταδοθεί ο ιός.
Υπάρχει, λοιπόν, κοινωνική ευθύνη στη γρίπη;
Φυσικά. Αν εμφανίσουμε συμπτώματα γρίπης, πρέπει να παραμείνουμε στο σπίτι τουλάχιστον για μερικές μέρες, για να μη μεταδώσουμε τον ιό στα άτομα με τα οποία ερχόμαστε σε επαφή στον επαγγελματικό μας χώρο ή αλλού. Ειδικά αν αυτά ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες.
Ποιοι είναι πιο ευάλωτοι;
Ατομα με χρόνια καρδιαγγειακά, αναπνευστικά και νευρολογικά νοσήματα, με μεταβολικές διαταραχές, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, με χρόνιες νεφρικές ή ηπατικές νόσους ή ανοσοκαταστολή. Αν προσβληθούν, μπορεί να εμφανίσουν ταχεία επιδείνωση της λοίμωξης και σοβαρές επιπλοκές, γιατί για έναν πάσχοντα από οποιοδήποτε χρόνιο πρόβλημα υγείας η γρίπη είναι απειλητική από το πρώτο κιόλας σύμπτωμα. Επίσης, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, το στρες και η κακή διατροφή είναι παράγοντες που ευθύνονται για τη μειωμένη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και μας κάνουν πιο ευάλωτους απέναντι στον ιό της γρίπης.
Γιατί πρέπει να εμβολιαστούμε;
Γιατί το εμβόλιο συμβάλλει στο να μην προσβληθούμε ή, τουλάχιστον, στο να είναι τα συμπτώματα πιο ήπια αν νοσήσουμε. Επίσης, για να μη μεταφέρουμε τον ιό, ιδιαίτερα αν ερχόμαστε σε επαφή με ευπαθείς πληθυσμιακές ομάδες. Και μολονότι προστασία σε βαθμό 100% δεν μας παρέχει, αν εμβολιαστεί μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού, δημιουργείται αυτό που λέμε «ανοσιακό τείχος», το οποίο περιορίζει δραστικά την εξάπλωση του ιού.
Υπάρχουν επιπλοκές από το εμβόλιο;
Οτιδήποτε πάρει κανείς ενδεχομένως να έχει κάποια παρενέργεια, ακόμα και ένα απλό παυσίπονο. Το εμβόλιο της γρίπης θεωρείται από τα πιο ακίνδυνα. Αν έχει ένα μειονέκτημα, αυτό είναι η σχετικά χαμηλή αποτελεσματικότητά του: γύρω στο 60% (ή και χαμηλότερη στις μεγαλύτερες ηλικίες). Και αυτό γιατί ο ιός της γρίπης είναι ιδιαίτερος, με γενετική δομή που συνεχώς αλλάζει μορφή, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε πάντα να αποκτήσουμε επαρκή ανοσία.
Πότε να εμβολιαστεί κανείς;
Οποτε αισθανθεί έτοιμος. Φτάνει να θυμάται πως μετά τον εμβολιασμό χρειάζονται δύο εβδομάδες μέχρι να αναπτύξουμε τα αντισώματα και πως η εποχική γρίπη συνήθως ξεκινά στα μέσα Δεκεμβρίου.
Τα παιδιά πρέπει να εμβολιάζονται;
Τα παιδιά περνούν πολλές ώρες καθημερινά σε κλειστό περιβάλλον, προσέχουν λιγότερο, βάζουν τα χέρια τους στο στόμα, είναι πιο ευάλωτα. Αλλά το εμβόλιο επιβάλλεται μόνο αν έχουν προδιάθεση για σοβαρή λοίμωξη: αναπνευστικά, μεταβολικά νοσήματα, ανοσοανεπάρκειες ή νεφρική νόσο. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις οι γονείς, μαζί με τον παιδίατρό τους, θα κρίνουν αν είναι αναγκαίο ή όχι.
Εκτός από το εμβόλιο, ποια άλλα μέτρα πρόληψης πρέπει να πάρουμε;
Η ατομική υγιεινή είναι πολύ σημαντική. Πρέπει να αποφεύγουμε τον συγχρωτισμό σε κλειστούς χώρους με άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα λοίμωξης στο αναπνευστικό και να πλένουμε συχνά τα χέρια μας με σαπούνι και νερό ή να χρησιμοποιούμε αλκοολούχα αντισηπτικά διαλύματα, γιατί σε πολλές περιπτώσεις εμείς οι ίδιοι εισάγουμε τον ιό με τα χέρια στο στόμα και στη μύτη. Με αυτόν το τρόπο τον εμβολιάζουμε κατευθείαν στον αναπνευστικό βλεννογόνο. Επίσης, μια διατροφή ισορροπημένη, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, με τα πολύτιμα αντιοξειδωτικά τους, θωρακίζει σε σημαντικό βαθμό τον οργανισμό μας.
Τι κάνουμε αν αρρωστήσουμε;
Οι ιώσεις στις περισσότερες περιπτώσεις είναι ελαφριάς μορφής και τα συμπτώματα βελτιώνονται έπειτα από λίγες μέρες χωρίς θεραπεία. Αν τα συμπτώματα είναι ενοχλητικά (συνάχι, πονόλαιμος, βήχας), μπορούμε να πάρουμε παυσίπονα ή αποσυμφορητικά μύτης. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να γνωρίζουμε ότι τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία δράση στις ιώσεις. Είναι λοιπόν εσφαλμένο –και μη αποτελεσματικό, εν τέλει– να τα παίρνουμε μόνοι μας για να αντιμετωπίσουμε τη γρίπη. Επιβάλλεται να συμβουλευτούμε τον γιατρό μας, ο οποίος θα μας συστήσει την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και μπορεί να αποφασίσει τη χορήγηση αντιικής θεραπείας. Η γρίπη, ιδιαίτερα στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, απαιτεί ειδική, γρήγορη και αξιόπιστη διάγνωση, αφού μερικές φορές συνοδεύεται από σοβαρές κλινικές επιπλοκές.